Wat is een gescheurde buitenband van de knie?
De buitenband is één van de vier stabiliserende banden (ligamenten) van de knie. De buitenband bevindt zich aan de buitenzijde van de knie. De buitenband verbindt aan de buitenzijde van de knie het bovenbeen met het kuitbeen. Door zijn ligging zorgt de buitenband ervoor dat de knie niet naar buiten kan knikken, er geen o-been kan ontstaan. Daarnaast helpt de buitenband de voorste en achterste kruisband met het stabiliseren van draaibewegingen van het scheenbeen ten opzichte van het bovenbeen. De buitenband van de knie is onderdeel van een heel complex aan stabiliserende structuren aan de buitenzijde van de knie, de posterolaterale hoek: de buitenband van de knie, de popliteus pees en het popliteofibulaire ligament.
Een buitenband letsel (laterale collaterale ligament ruptuur) komt weinig voor (zie figuur 1), en is een ernstig letsel van de knie. Het gaat vaak gepaard met begeleidende letsels, van andere banden, de meniscus of het kraakbeen. Zeker als het letsel gepaard gaat met andere schade aan de posterolaterale hoek wordt de diagnose vaak gemist of wordt de ernst niet op waarde geschat. Onderzoek door een gespecialiseerde orthopedisch chirurg, een kniespecialist, is gewenst.
Figuur 1. Gescheurde buitenband knie
Wat zijn de oorzaken van een gescheurde buitenband van de knie ?
Een gescheurde buitenste knieband is meestal het gevolg van een ongeval of van sportletsel. Het treedt op wanneer er een te grote kracht tegen de binnenzijde van de knie werkt. Ook wanneer de knie een geforceerde draaibeweging maakt, waarbij ook een kracht naar buiten toe optreedt (o-been) kan buitenband letsel optreden. Vooral bij sporten met veel kap- , draai- en sprongbewegingen en bij contactsporten lopen beoefenaars risico op een binnenband letsel. Een opgerekte buitenband herstelt niet spontaan, en gaat vaak gepaard met ander bandletsel. Het is van belang dat het letsel snel wordt herkend. Wanneer de aandoening in een vroeg stadium herkend wordt dan kan het makkelijker worden behandeld.
Klachten en symptomen
In welke levensfase komt het voor?
Een gescheurde buitenband van de knie kan in elke levensfase voorkomen of ontstaan. Vooral bij sporten met veel kap- , draai- en sprongbewegingen en bij contactsporten lopen beoefenaars risico op een buitenband letsel.
Welke klachten en symptomen kan iemand hebben?
Patiënten ervaren vaak pijn aan de buitenzijde van de knie. Bij een volledig afgescheurde buitenband van de knie is de pijn bij het ontstaan vaak heftig, maar is pijn nadien afwezig. Dat komt omdat er geen structuur meer aanwezig is die op spanning kan komen en daardoor pijn doet, in tegenstelling tot de situatie bij een opgerekte of ingescheurde buitenband van de knie. Daarnaast zwelt de knie vaak op in de eerste uren na het ontstaan van het letsel. Lopen is voor de meeste patiënten lastig in de acute fase, maar niet onmogelijk. Nadien ontstaan bij een ingescheurde of doorgescheurde buitenband van de knie een gevoel van instabiliteit. Ook interessant om te lezen zijn de klachten en symptomen van een gescheurde binnenste knieband.
Diagnose en onderzoek
Hoe en door wie wordt de diagnose gesteld?
De orthopedisch chirurg vraagt u naar de aard van het letsel dat u heeft gehad en de huidige klachten. Ook voert hij een aantal specifieke tests uit tijdens het lichamelijke onderzoek, waaronder stabiliteitstesten van de ligamenten. Röntgenfoto’s kunnen de eventuele aanwezigheid van botbreuken uitsluiten. Daarnaast kan men op een röntgenfoto zien of er aanwijzingen zijn voor kraakbeenslijtage. Meestal is deze combinatie voldoende om een diagnose te kunnen stellen. De hoeveelheid speling, de weerstand en de hoeveelheid pijn bij rekken van de buitenband bij 20 graden buiging van de knie geeft een indruk van de ernst van het letsel. Indien daarnaast ook speling bestaat van de buitenband bij gestrekte knie, geeft dit een aanwijzing op het bestaan van begeleidend kruisband letsel. Indien het scheenbeen meer naar buiten kan draaien ten opzichte van bovenbeen in vergelijking met de andere zijde, geeft dit een aanwijzing voor een meer complex letsel, van de posterolaterale hoek.
Welke onderzoeken worden gedaan?
Een MRI-scan is zelden noodzakelijk om een diagnose van een buitenband letsel op zichzelf te kunnen stellen. Echter vanwege het feit dat een buitenband letsel van de knie een ernstig letsel is, wordt een MRI-scan verricht. Dit om begeleidende letsels van de andere structuren zoals de ligamenten, de meniscus en het kraakbeen op te sporen.
Niet-operatieve (conservatieve) behandeling
Opgerekt
Indien de buitenste knieband is opgerekt maar niet is ingescheurd of doorgescheurd is doorgaans geen operatieve behandeling noodzakelijk. Begeleiding door een fysiotherapeut is belangrijk om sneller terug te keren op het oude sportieve activiteitenniveau. Genezing duurt meestal 2 weken.
Bij een volledige ruptuur of scheur van de buitenste knieband, is er geen goede prognose: er treedt geen spontane genezing op. De fysiotherapeut verwijst u naar de orthopeed.
Ingescheurd
Indien de buitenste knieband is ingescheurd maar niet is afgescheurd dient de behandeling te bestaan uit begeleiding door een sportfysiotherapeut. De fysiotherapeut zorgt ervoor dat de zwelling in het gewricht sneller verdwijnt, dat de mobiliteit van het gewricht sneller terugkeert, dat de knie niet stijf wordt, dat het looppatroon normaal wordt en dat de spierkracht op niveau blijft of op niveau wordt gebracht. Dat duurt meestal 6 weken. Wanneer er ook letsel van de posterolaterale hoek (de buitenachterzijde van de knie) aanwezig is dan kan een operatieve ingreep noodzakelijk zijn.
Afgescheurd
Wanneer de buitenste knieband is afgescheurd dan is de behandeling in principe operatief. Veelal gaat een afgescheurde buitenband gepaard met begeleidende schade aan de posterolaterale hoek, de voorste kruisband en/of de achterste kruisband. Ook hiervoor is een operatieve ingreep noodzakelijk.